CEVAP: İslâm dinine göre düğün ve sünnet gibi sevinçli hallerde ihtilat -erkek kadın beraberliği- olmamak şartıyla oynamak, kaval ve kudüm gibi aletler kullanılarak sevinç izhar etmekte bir mahzur yoktur. Sevinmek fitrî bir şeydir. İnsanoğlu sevincini gösterip, sıkıntılarını geriye ittiği bu tür zamanlara ihtiyaç gösterir. Resûlullah (sa.) bir hadislerinde şöyle buyurmaktadırlar: "Helâl ile haramı birbirinden ayıran şey kudüm çalmaktır". İmam Rafıî "El-Aziz" adındaki kitabında şöyle diyor: “Kaval çalınıp çalınamayacağıyla ilgili iki görüş vardır: Bunlardan birisi Bağaviye aittir ve kavalın haram olduğunu söyler. Diğeri de İmam Gazali'ye aittir ki o da kaval çalmanın helâl olduğunu belirtir. Bu iki görüşten Gazalininki daha doğrudur". İbnü Hacer ve Kurtubî gibi alimler ise, tambur ve kemence gibi fasık, ayyaş ve sefihlerin kullandığı çalgı aletlerini kullanmanın ve dinlemenin icma ile haram olduğu görüşünü ileri sürüyorlar. Ebû İshâk El-Şirazi de bu hususda şunları söylüyor "Ud ve tambur gibi çalgıları çalmak haramdır' Peygamber (sa.) şöyle buyuruyor: "Allah Teâlâ ümmetime içkiyi, kumarı ve darıdan yapılan içki ile davul ve tamburu yasaklamıştır." Resûlullah (sa.) bir başka hadislerinde de şöyle buyurmaktadırlar: "İçki içip davul ve çalgı aletlerini kullanmak yüzünden ümmetimin bir kısmı mesholunacaktır." Demek oluyor ki, insanın, şehvet ve arzularını tahrik etmeyen, aksine hüzün ve benzeri duygulara yol açan aletleri çalması ve dinlemesi caizdir. Ancak yukarda* da ifade ettiğimiz gibi, insanın şehvet arzularını tahrik eden ve müslümanı sefih ve ayyaşlara yaklaştıran ve daha çok bu tip insanlar tarafından kullanılan alet ve çalgıları kullanmak haramdır. Bu konudaki delil ise Resûlullah'ın bazı hadisleri ve icmaı ümmettir. Bu konuda alimler ittifak halindedirler. İbn Hazm ve İbn 'Fahir'den başka bu görüşe muhalefet eden olmamıştır. Bunların da sözlerine güvenilmez. İbn Hazm Zahiri ve ölçüsüzdür. İbn Tahir ise yalancıdır. Buna rağmen bugün bu tür yasaklara riayet edilmediği ve herkesin evine girdiği görülmektedir.

 

CEVAP: Şarkı ile şiir arasında fark yoktur. Eğer bunlar şehveti tahrik edip meşru olmayan şeylere sevk eder veya bir zalimi ya da muayyen bir kadını överse haramdır. Aksi takdirde beis yoktur. Yani şarkı ve şiirin güzeli güzel, çirkini de çirkin ve haramdır. Ancak, çalgılı aletlerle olursa mutlaka caiz değildir.

 

CEVAP: Hayale dayanan roman fayda verip İslâm'a ve güzel ahlâka hizmet ederse caizdir. Neslin âkidesini ve ahlâkını bozup gerçekleri değiştirirse haramdır. Mesela Makâmât-ı Harirde al-Hâris bin Humman el-Sürûcî'den rivayet edilen hikâyelerin esası yoktur. Buna rağmen faydalı olduğu için tecviz edilmiştir.

 

CEVAP: Şiir ile söz arasında fark yoktur. Şiirin iyisi iyi müstehceni de müstehcendir. Yani şiir Allah, Peygamber ve güzel ahlâkı dile getirirse vacip veya sünnet, mubah bir şeyi beyan ediyorsa mubah, gıybet veya müstehcen şeyler tasvir ediyorsa haramdır. Peygamber (sa.)'in Hessân, Abdullah b. Revâhe ve Ka'b b. Mâlik gibi şairleri vardı. Onların şiirlerini dinlerdi. Bir gün Peygamberin huzurunda Kurân-ı Kerîm okundu, sonra şiir söylendi. Bunun üzerine birisi Ey Allah'ın Resulü, olduğun yerde hem Kuran, hem şiir olur mu? dedi. Peygamber (sa.) "Evet olur" buyurdu. Ebû Bekr (ra.) de şöyle diyor: “Bir gün Peygamber'e (sa.) gittim. Huzurunda bir bedevî şiir söylüyordu. Bunun için ey Allah'ın Resulü! Hem Kuran, hem şiir olur mu? dedim. Peygamber (sa.) "Ey Ebû Bekr, bir defa şöyle bir defa böyle" buyurdu.

 

CEVAP: Şiir ve şarkı yazıp söylemek, konuşmak gibidir. Yani sözün iyisi ve kötüsü olduğu gibi, şiir ve şarkının da iyisi ve kötüsü vardır. Resûlüllah (sa.) şöyle buyurmaktadır "O, yani şiir bir sözdür; güzeli güzel, çirkini çirkindir". Resûlüllah'ın Hasan ve Abdullah bin Revaha gibi şairleri vardı. Resûlüllah bu şairlerini camide dinlerdi. Yine meşhur şairlerinden Ka'b kendisi kadar şöhreti olan kasidesi "banet Sııadıfyu Resûlüllah huzurunda okumuştu. Resûlüllah da seslerini çıkarmadan dinlemişlerdi. Söz konusu şiirde birçok teşbih ve istiare bulunduğu, hatta şiirde sözünü ettiği sevgilisinin ağzındaki tükürüğü şaraba benzettiği halde Resûlüllah onu okumaktan alıkoymadı. Rüya, Bahr isimli kitabında şöyle diyor "Kasidede adı geçen Suad. Ka'b'ın zevcesi ve amcası kızıydı. Peygambere kötü anlatıldığında Suad Resûlüllah'dan korkup kaçmış, böylece de Ka'b Suad'dan uzun zaman ayrı kalmıştı; şiirin yazılış sebebi de bu ayrılıktır. Ashabı Kiram ile büyük İslâm âlimlerinden şiir ve kaside yazmamış (söylememiş) olanı hemen hemen yok gibidir. Binaenaleyh şiir ve şarkı söyleyip yazmakta herhangi bir sakınca yoktur, yeter ki İslâm'ın getirdiği ölçüler dahilinde olsun. Bu daireyi aşan ve hesaba katmayan her türlü tasarruf haramdır. Mesela İslâm dini içkiyi, zulmü ve iffetsizliği yasaklamıştır. Dolayısıyla bu gibi şeyleri öven ve insanlara menhiyatı tavsiye eden şiir ve şarkılar, dinen haramdır. Yine aynı şekilde muayyen bir kadını vasfeden bir zalimi öven şiir ve şarkılar da yasaklanmıştır.

 

CEVAP: Hasta olan kimsenin, dinen yasak olan müzik ve çalgı dinlemesi hastalığına iyi gelip onu tedavi ediyorsa dinlemesinde sakınca yoktur. Aksi takdirde hasta ile başkası arasında fark yoktur, haramdır.