CEVAP: Allah'ın emirlerini uygulayıp, yasaklarından menetmek, zulm ve anarşinin doğuşuna meydan vermemek hak ve adaleti ayakta tutmak için bir lider lazımdır, İslâm dininde buna Hâlife veya imâm denilir. Hilâfet de onun vasfıdır. İslâm dininde hilâfetin büyük bir yeri vardır. Bunun için Peygamber (sa.) vefat ettiğinde defn edilmeden evvel ashabı kiram bir hâlife tayin etmek için çalışmaya başladılar. Ancak Hz. Ebûbekir'i hâlife seçtikten sonra defn işine döndüler.

İslâmda hâlife olmanın şartları şunlardır:

1- Müslüman olmak. Yahudi. Hıristiyan, putperest ve mürted gibi kimseler hâlife olamaz.

2- Mükellef olmak. Âkil ve baliğ olmayan kimse hâlife olamaz. Saltanat ve krallık ile idare edilen memleketlerde Sultan veya kral vefat ederse veliyyülâhd çocuk da olsa yerine geçer. İslâm dini böyle bir şeye yer vermemiştir.

3- Erkek olmak. Kadın, zayıf olup. hamilelik, doğum, hayz ve nitas gibi hallere mâruz kaldığından vazifesinin gereğini yapamayacağından Hâlife olarak tâyin edilemez. Peygamber (sa.) şöyle buyuruyor: "Başına bir kadın getiren bir toplum felah bulamaz."

4- Müctehid olmak. Çünkü Peygamber (sa.) irtihalinden sonra vahiy gelmeyeceğine göre müçtehid olmazsa Kuran ve sünnette yer almayan yeni olayların cevabını bulamaz.

5- Cesur olmak.

6- İleri görüşlü olmak. Yani müslümanlann işini tedvir edebilecek kadar yeterli olmak.

7- Azaları sağlam olmak. Yani a'mâ, dilsiz ve sağır olmamak. Çünkü böyle olduğu takdirde tam anlamıyla görevini yapamaz.

8- Adil olmak. Yani Allah'ın emirlerine imtisal edip nehiylerinden sakınmak.

 

CEVAP: İslâm'da hâlifenin seçilişi üç yoldan birisiyle meydana gelir: 1- Müslüman, mükellef, adil-yan i büyük günahlardan sakınıp, küçük günahlarda ısrar etmeyen- ve kendisini şüphelerden koruyan ve şahsî menfaatini ön plânda tutmayan, bilgili, şahsiyetli ve müslüman halkın ileri gelenlerinden birini müslümanların tayin etmesi. Hazreti Ebûbekir al-Sıddık'ın hâlife olarak seçilişi bu yolla olmuştur. 2- Adil hâlifenin henüz vefat etmeden önce adil ve bu işe lâyık olan bir kimseyi tâyin etmesi. Hz. Ebûbekir al-Sıddık Hz. Ömer'i (ra.) bu yolla tayin etmiştir. Hz. Ebûbekir vefat etmeden evvel şöyle bu yurdu Ben Ömer bin Hattab'ı size âmir olarak tayin ettim. İyilik eder ve adalete bağlı kalırsa zaten benim bilgim ve görüşüm de hakkında budur. Zulüm eder ve durumu değiştirirse ben gaybi bilmem. Ben istedim. Herkes ne kazanırsa kendisine aittir. Durum öyle olmakla beraber ehli hal ve akdin muvafakati da şarttır. Bunların muvafakati olmazsa o hilâfet hilâfet değildir. 3- Hilâfetin şartlarına haiz bir kimsenin zor kullanmak suretiyle kendini seçtirmesi.

 

CEVAP: Hâlife, bir insan olup vahyi İlâhî ile korunmadığına göre herkes gibi günah işleyebilir. Hazreti Ebûbekir al-Sıddık (ra.) hâlife olarak seçildikten sonra minbere çıkıp şöyle dedi Ey insanlar sizden iyi olmadığım halde sizin başınıza getirilmiş bulunuyorum. İyi davranırsa m bana yardım ediniz. Ayrı yürürsem beni doğrultunuz. Hâlife, kati ve zina gibi bir cinayet işlese, üç mezhebe göre, İslâm namına kadı, hâlifeyi muhakeme edip gereken ceza ne ise hakkında onu uygulayacaktır. İmamı Âzam'a göre ise hâlifenin işlediği suç, hukuki ibâd faslından olduğu takdirde herkes gibi muhakeme edilip cezası verilecektir. İşlediği suç hukuki ibâd kabilinden değil, içki içmek ve namazı terk etmek gibi Allah'ın hakkı ise günahkâr olmakla beraber dünyada dokunulmazlığı vardır. Mesul tutulamayacaktır.

 

CEVAP: Hâlife tâyin etmenin büyük hikmetlerinden biri de müslümanları bir araya getirip birleştirmek olduğundan, bir zamanda iki hâlifenin tayin edilmesi caiz değildir. Peygamber (sa.) bu hususta şöyle buyuruyor: “İki hâlifeye beyat edilirse ikincisini öldürünüz”. Yani ehil bir hâlife tayin edildiği hâlde başka bir cemaat bir araya gelerek başka bir hâlife tayin ederse ikinci hâlife müslümanlarm bölünmelerine meydan verdiği için hilâfeti muteber olmadığı gibi idama da mahkûm edilir.